PSI 509 Uluslararası Güvenlik ve Strateji
2024-2025 Bahar Dönemi
Doç. Dr. Gökhan Akşemsettinoğlu
Ofis: K – 414 (Merkez Kampüs)
Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü
Siyaset Bilimi Yüksek Lisans Programı
Tel: 233 10 00 / 1249
Çankaya Üniversitesi
E-mail: gokhana@cankaya.edu.tr
Web page: http://psi509.cankaya.edu.tr
Ders Saatleri / Yeri: Salı 18.30 - 21.20 / A - 202
Ofis Saatleri / Yeri : Çarşamba 13.20 - 14.10 ve Perşembe 10.20 - 11.10 / K-414 (Merkez Kampüs) veya Randevu İle
Dersin Tanımı
Bu yüksek lisans dersinin konusu, uluslararası sistemde karşılıklı birbirine bağımlılık esası içinde devletlerin ve devlet dışı aktörler olan uluslararası kuruluşların güvenliği algılama ve güvenliği sağlama konusunda hangi tutum ve davranışları tercih ettikleri ve bunları uygularken hangi stratejileri benimsedikleri üzerinedir. Bu genel çerçeve içinde derste öncelikle güvenlik ve strateji kavramlarının tanımları verilmekte, bu kavramların ortaya çıkmasına sebep olan tarihsel arka plan açıklanmakta ve bu kavramları değişik bakış açılarına göre yorumlayan farklı yaklaşımlar irdelenmektedir. Ders, iki geniş bölümde incelenecektir. Birinci bölümde, temel tanımlar ve kavramların yanısıra güvenlik ve stratejinin birlikte kullanımı ve dolayısıyla birbiriyle örtüşen yerleri açıklanacaktır. Bu bölümde ayrıca barışçıl ve çatışmacı güvenlik stratejileriyle savaş stratejisi de incelenecektir. İkinci bölümde, uluslararası güvenlik stratejisi, devletlerin ve uluslararası kuruluşların uyguladıkları güvenlik stratejileri olmak üzere iki alt bölümde incelencektir. İlk alt bölümde pasif dış politika, tarafsızlık, yalnızcılık, bağlantısızlık gibi devletlerin tek başlarına uyguladıkları stratejilerin yanısıra, yakın/uzak coğrafya politikaları, diplomasi, kamu diplomasisi, lobicilik, propaganda gibi devletlerin sistem içinde diğer devletlerle birlikte uyguladıkları strateji biçimlerine de değinilecektir. İkinci alt bölüm, Birleşmiş Milletler, NATO, AGİT gibi uluslararası kuruluşların uyguladıkları güvenlik stratejilerine yoğunlaşacaktır. Bu bölümde, kitlesel/esnek karşılık stratejileri ile aktif angajman, akıllı savunma programı gibi konular üzerinde durulacaktır. Ders, ödev sunumlarını takiben, güvenliğin geleceğinin irdeleneceği bir tartışma oturumu ile sona erecektir.
Dersin Koşulları
Öğrencilerin derse devamı (en az % 70 oranında) zorunludur. Bu derste öğrencilerden hem derse düzenli olarak devam etmeleri hem de ders materyallerini okuyarak sınıftaki tartışmalara aktif olarak katılmaları beklenmektedir. Öğrencilerin dönem içinde konu ile ilgili bir konuda ödev hazırlamaları ve bu ödevi sınıfta kısaca sunmaları beklenmektedir. Ödev ile ilgili açıklamalar sonra yapılacaktır. Dönem içinde bir ara sınav ile final sınavı yapılacaktır. Öğrenciler, sınavlarda zorunlu okuma materyalinden, ders notlarından ve sınıf içinde yapılan tartışmalardan sorumlu olacaktır.
Okuma Materyalleri
Zorunlu Okuma Materyali
● Dedeoğlu, Beril. Uluslararası Güvenlik ve Strateji, Yeniyüzyıl Yayınları, 3. Baskı, İstanbul, 2014.
Yardımcı Okuma Materyali
● Birdişli Fikret. Teori ve Pratikte Uluslararası Güvenlik, Kavram, Teori, Uygulama, Seçkin, Ankara, 2014.
Diğer Yardımcı Materyaller ve Seçilmiş Kaynaklar
● Goldstein S. Joshua ve Jon C. Pevehouse. Uluslararası İlişkiler (Çev. H. Özdemir), BB101 Yayınları, Ankara, 2015.
● Brown Chris ve Kirsten Ainley. Uluslararası İlişkileri Anlamak (Çev. M.G. Ayral), Sümer Kitabevi, İstanbul, 2013.
● Sönmezoğlu, Faruk, Hakan Güneş ve Erhan Keleşoğlu. Uluslararası ilişkilere Giriş, der Yayınları, İstanbul, 2013.
● Özgöker, Uğur. Uluslararası Siyasi, Askeri ve Ekonomik Örgütler, Der Yayınları, İstanbul, 2006.
● Karaosmanoğlu, Ali. "Muhteşem Ortaklık: Kant ve Clausewitz", Uluslararası İlişkilerde Çatışmadan Güvenliğe, (Der. M. Aydın, Hans, Günter Brauch ve Diğerleri), İstanbul Bilgi Üniversitesi yayınları, İstanbul, 2012, ss.3-16.
● Bilgin, Pınar. "Güvenlik Çalışmalarında Yeni Açılımlar: Yeni Güvenlik Çalışmaları", Stratejik Araştırmalar Dergisi, 8 (14), 2010, ss. 69-96.
Notlandırma
Ödev ve Sunum % 30
Ara Sınav % 30
Final % 40
Ders Planı
● Giriş (1 Hafta)
Güvenlik ile İlgili Genel Tartışmalar
Güvenlik ve Stratejinin Uluslararası İlişkilerdeki Yeri
● Güvenlik Kavramı (2 Hafta)
(Dedeoğlu, s. 27 - 91)
Güvenliğin Tanımı ve Tarihi Gelişimi
Farklı Yaklaşımlarda Güvenlik
Güvenliğin Temel Özellikleri
● Strateji Kavramı (2 Hafta)
(Dedeoğlu, s. 92 - 146)
Stratejinin Tanımı ve Tarihi Gelişimi
Farklı Yaklaşımlarda Strateji
Stratejinin Temel Özellikleri
● Güvenlik ve Stratejinin Birlikte Kullanımı (2 Hafta)
(Dedeoğlu, s. 147 - 213)
Güvenlik ve Stratejinin Örtüşen Yönleri
Barışçıl ve Çatışmacı Güvenlik Stratejileri
Savaş Stratejileri
● Devletlerin Uyguladıkları Güvenlik Stratejileri (2 Hafta)
(Dedeoğlu, s. 214 - 305)
Uluslararası Çatışmalardan Uzak Kalma
Pasif Dış Politika, Tarafsızlık, Yalnızcılık, Bağlantısızlık
Uluslararası Sistem İçindeki Tutum ve Davranışlar
Yakın/Uzak Coğrafya Politikaları
Diplomasi, Kamu Diplomasisi, Lobicilik, İç İşlere Karışma, Caydırıcılık ve Kitle İmha Silahları
Silahsızlanma Görüşmeleri, Kriz Yönetimi, İttifak
● Uluslararası Kuruluşların Uyguladıkları Güvenlik Stratejileri (2 Hafta)
(Dedeoğlu, s. 306 - 377)
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, NATO, AGİT
Entegre Askeri Kuvvet Stratejisi, Kitlesel/Esnek Karşılık Stratejisi
Yeni Stratejik Kavram, Kapsamlı Güvenlik Kavramı
Aktif Angajman, Modern Savunma Stratejisi
BAB'tan AB'ye Avrupa Güvenlik ve Strateji Politikaları
Güvenlik ve İsitkrar Paktları, GUAM, ASEAN, Şanghay İşbirliği Örgütü
Visegrad Girişimi, Avrupa-Akdeniz Ortaklığı
● Seminer / Sunumlar (2 Hafta)
● Güvenliğin Geleceği ve Muhtemel Yeni Tehditler
(Dedeoğlu, s. 375 - 380)
Tartışma Oturumu